eg24

Çocuklar çevrelerini tanimaya ve dis dünyayi algilamaya çalisirken evde ve disarida hayati boyutlara varabilecek pek çok tehlike ile karsilasabiliyorlar. Çocukluk çaginda yasanan kaza ve travmalar gelecekte de önemli sorunlara neden olabiliyor. Memorial Hizmet Hastanesi Çocuk Sagligi ve Hastaliklari Bölümü’nden Uz. Dr. S. Seda Öz, çocuklarin kaza ve yaralanmalardan korunmasi için anne babalara önerilerde bulundu.

Kazalar çocuklarda yas ve gelisim düzeylerine göre farklilik gösterir

Çocuklar siklikla düsme nedeni ile yaralanma riski, trafik kazalari sebebiyle de hayati tehlike ile karsi karsiya kalmaktadir. Zehirlenme, yanik, bogulma, yabanci nesneleri yutma ve tikanma, atesli silahlar ile yaralanma diger kaza çesitleri arasinda sayilabilir. Kazalara çocukluk döneminde daha sik rastlanir. Çocuklarda kaza ve yaralanma sonucu ölüm orani oldukça yüksektir. Görme alanlarinin yeterince gelismemis olmasi, ögrenme ve arastirma meraklari, seslerin yerini belirleme yeteneklerinin gelismemesi, yardim almaksizin kendini denetleme davranisinin gelismemesi riski artiran faktörlerin basinda gelmektedir.

Tikanma ve yanik riski

Süt çocuklugu döneminde (0-12 ay) hizli bir motor gelisim süreci yasanir. Dönme, oturma, emekleme, yürüme ve tirmanma bu dönemde kazanilan fiziksel yeteneklerdir. Bilissel gelisim süreci bu hizli fiziksel gelisimin gerisinde kalir. Bu yas grubunda en sik görülen yaralanma türü düsmedir. Tikanma, suda bogulma ve yanik riski de artmaktadir.

Bogulma ve zehirlenme riski

Oyun çocuklugu döneminde (1-4 yas), bagimsizlik duygusu gelismeye baslar. Hareket kabiliyetleri daha da artmistir. Çevredekileri kesfetme istegi baskindir. Duyu yeteneginin sinirli olmasina ragmen hareketliligin ve merak duygusunun artmasi nedeni ile düsme riski oldukça yüksektir. Bu dönemde yanik, suda bogulma, zehirlenme riski de artabilmektedir.

Oyun alani ve bisiklet kazalari

Okul çocuklugu döneminde (5-9 yas), fiziksel gelisimin yaninda mental gelisim de hizlanmaktadir. Ancak halen tehlikeyi tanimak için yeterli deneyimi yoktur. Karar verme becerisi tam olarak gelismemistir. Yasitlarinin baskisi daha kolay risk almasina neden olmaktadir. Motorlu tasit ve bisiklet kazasi, yaya kazasi, oyun alani ve spor kazasi sik görülebilmektedir.

Motorlu tasit ve spor kazalari

Erken ergenlik döneminde (10-14 yas) bagimsizlik duygusu belirgin olarak artar. Arkadaslari tarafindan begenilme, kabul edilme istegi ön plandadir. Yenilmezlik ve ölümsüzlük düsüncesinin egemen olmasi, kolay risk almalari kaza/yaralanma sikliginin artmasina neden olur. Bu dönemde daha çok motorlu tasit kazalari ve spor kaza ve yaralanmalari görülebilmektedir.

Önceden alinacak tedbirlerle kazalarin önüne geçilebilir

Kazalar kolaylastirici risk etkenleri tespit edilerek önceden öngörülebilir ve bu dogrultuda alinacak önlemler ile kontrol edilebilir. Anne-baba çocugun yasadigi çevreyi onun gözünden degerlendirmeli, riskleri gözlemlemeli, çözümler üretmeli ve çesitli önlemler ile ‘güvenli’ bir çevrede yasamasini saglamalidir. Çocuklarin basina bu tür kazalar geldiginde eger biliniyorsa gerekli ilkyardim uygulanmali ve en kisa sürede donanimli bir saglik merkezine basvurulmalidir.