eg24

Hamilelik süresince anne adaylari pek çok rahatsizliga yakalanma riskine sahipler. Bunlardan biri de seker hastaligi (Diyabet). Seker hastaligi hamilelige bagli ortaya çikabilecegi gibi, anne adayinin hamilelikten önce de diyabet rahatsizligi olabilir. Her iki durumda da, anne adayi mutlaka tedavi edilmelidir. Kadiköy Sifa Atasehir Hastanesi Kadin Hastaliklari ve Dogum Uzmani Op. Dr. Yasemin Yakut hamilelikte seker hastaligi ile ilgili en çok merak edilen bilgileri derledi.

Diyabet; pankreastan insülinin az salinmasi nedeniyle olusan metabolik bir hastaliktir. Karbonhidrat, yag ve protein metabolizmalari bozulur ve kan glikozu artar.

Diyabetik kadinlarin gebe kalmamalari için tavsiye edildikleri 1970’lerden günümüze tedavi ve tanida ilerlemeler kaydedilmistir. Ancak, diyabetle komplike gebeliklerde konjenital anomali görülmesi ve komplikasyon gelismesi normal gebeliklere göre daha fazladir.

Günümüzde tani ve tedavi protokolleri ile, bu gereksiz yüksek komplikasyon hizi düsürülebilir.

Diabetes Mellitus (DM) insülin eksikligi, insülin direnci veya her ikisi sonucu gelisen hiperglisemi (kanda seker düzeyinin yükselmesi) ile karakterize bir metabolik hastaliktir. Gebelikte 3 tip DM görülebilir;

1. Tip I DM: Insüline bagimli,

2. Tip II DM: Insüline bagimli olmayan,

3. Gestasyonel DM

Tip I DM ve Tip II DM gebelik öncesi var olan tiplerken, Gestasyonel DM gebelikte gelisen tiptir.

Gebelikteki Fizyolojik Degisiklikler

• Glikoz (seker) metabolizmasi gebelikte önemli ölçüde degisiklik gösterir. Açlik glikoz seviyeleri düsüktür, yemek ya da glikoz yüklemesini takiben ise, gebelik disi degerlerle karsilastirildiginda yüksektir.

• Glikoz toleransi gebeligin ilerlemesi ile prgoresif olarak düser.

• Normal kadinlar gebelik esnasinda iki kat insülin üretirler, diyabetik olanlarin ise insülin gereksinimleri artar.

• Gebelikte glikoz için renal esik degeri düstügünden, idrar örneklerinde birçok kadinda glikozüri (idrarda seker çikmasi) tespit edilebilir.

Gestasyonel DM (GDM); gebelikte baslayan veya gebelikte ilk olarak tanimlanan herhangi bir düzeydeki glikoz intoleransi olarak tanimlanmaktadir. Gebelikte görülen diyabetin %90’i bu tiptir.

GDM’lu gebelerde insülin direnci, normal gebelerdekine göre daha siddetlidir. Insülin sekresyonunda da bozukluk vardir.

Gestasyonel diyabetiklerin çocuklarinda konjenital anomaliler izlenmez. Önemli etkileri ise sunlardir;

• Polihidroamniyos gelisimi ( Bebegin içinde yasadigi amniyos mainin fazla olmasi)

• Preterm dogum oraninda artis (Erken dogum riski)

• Makrozomi gelisimi (Gebelik haftasina göre büyük bebek)

GDM’de Klinik Bulgular

• GDM genellikle asemptomatiktir, (bulgu vermez) ve 2.trimesterde (gebeligin ikinci 3 aylik döneminde) karbonhidrat metabolizmasi ve insülin duyarliliginda degisikliklerle tetkiklenerek ortaya çikar.

• GDM rutin biyokimyasal taramalarda teshis edilebilir.

• Intrauterin ölüm (anne karninda bebek ölümü) ya da makrozomik bebek dogumunu takiben yapilan biyokimyasal testlerle de teshis edilebilir.

• Daha önceden GDM geçiren kadinlar, ailevi diyabet öyküsü olan kadinlar, obez (asiri kilolu) ve yasli kadinlarda GDM görülme olasiligi daha siktir.

• Önceden var olan diyabetten farkli olarak GDM’de konjenital anomali risk oraninda artis yoktur.

• GDM preeklampsi (gebelikte tansiyon yüksekligi, ödem ve idrarda protein çikisi ile seyreden klinik durum) risk artisi ile birlikte seyreder.


Gebelik ilerledikçe glikoz toleransi daha fazla bozuldugundan, gebeligin ileri dönemlerinde tarama yapilir.

50gr glikoz tolerans testi bütün kadinlarda 26-28. gebelik haftalarinda tarama için kullanilir. Tarama testi pozitif olan kadinlarda GDM tanisinda kesin kriterleri olan 100gr oral glikoz tolerans testi yapilir.

GDM Tedavisi

Öncelikle gebelik haftasi ve gebenin kilosuna göre günlük kalori hesaplanir.

Bu toplam kalori belli oranlarda karbonhidrat, protein ve yag olarak 3 bölüme ayrilir. Ana ve ara ögünlerde almasi gereken yüzdelerle diyet regülasyonu yapilir. Bu planlama kadin dogum doktoru ve tecrübeli bir diyetisyen tarafindan yapilmalidir.

Düzenli günlük egzersizler yapilmasi önerilir.

Diyet ve egzersiz ile kontrol edilemeyen durumlarda ise hemen ensülin tedavisine baslanir.