Anne ve babalarin bebekleriyle oynadigi oyunlar ya da aldiklari oyuncaklar bebegin konusma sürecini dogrudan etkiliyor. Televizyon izlemenin ve bilgisayar oyunlarinin ilk 3 yas çocuk dil gelisimine olumsuz etkileri oldugunu belirten Anadolu Saglik Merkezi Çocuk Sagligi ve Hastaliklari Uzmani Doç. Dr. Nese Karaaslan Biyikli, ebeveynlere sarki söylemelerini, tekerleme ve bilmece oyunu oynamalarini ve oyuncak hayvanlari konusturmak gibi yöntemleri öneriyor.
Bilgisayar ve internet çaginda dogan Z Kusagi çocuklari teknolojinin faydalari kadar zararlarini da görüyor. Z kusagi çocuklari teknolojinin sundugu imkanlarla sinir tanimaz bir sekilde dünyayi kesfetse de özellikle 3 yasina kadar çocuklarda televizyon izlemek, bilgisayar oyunlari oynamak dil gelisimini olumsuz etkiliyor. Geleneksel oyunlarin neredeyse ortadan kalktigi söyleyen Anadolu Saglik Merkezi Çocuk Sagligi ve Hastaliklari Uzmani Doç. Dr. Nese Karaaslan Biyikli, çocuklarda dil gelisiminin 2-5 yas arasi dönemde oldugunu belirterek, dil gelisiminde rol oynayan faktörleri zekanin, isitme ve görsel alginin normal olmasinin yani sira çocugun yasadigi çevre ve sosyoekonomik kosullar olarak siraliyor.
Eriskinlerin erken dönemden itibaren bebekle ilgilenmesi, konusmasi, söylediklerini mimiklerle desteklemesi ile bebegin taklit ederek dili ögrenmeye basladigini belirten Doç. Dr. Biyikli, özellikle anne tarafindan sunulan sözel uyaranlarin dil gelisimini olumlu yönde destekledigini söylüyor.
Doç. Dr. Biyikli, çocukla konusmak, oyun oynamak, kitap okumak dil gelisimi için çok önemlidir diyerek, “Ebeveyn çocuk ile konusmali, çocugu dinledigini belli etmelidir. Çocuk seslere karsilik verdiginde cesaretlendirilmeli, memnuniyet belli edilerek olumlu geri bildirim yapmalidir. Böylece çocuk ögrenmeye, denemeye tesvik edilmis olur. Çok kalabalik ve gürültü olmayan yerlerde oyun oynamak, sesler çikarmak daha uygundur” diye konusuyor.
Hangi oyun ya da oyuncak dil gelisimine faydali?
• Sarki söylemek
• Tekerleme ve bilmeceler söylemek
• Oyuncak telefon, mikrofon gibi konusma ve sarki söyleyebilecekleri oyuncaklar
• Birlikte yapilan aktivitelerin anlatilmasi
• Sayi saymaca (1-10’a kadar)
• Resimli kitap okumak, anlatmak, bu sirada sorular sormak. Köpek nerede? Elmayi gösterir misin?
vb.
• Oyuncak hayvanlari ya da kuklalari konusturmak
Televizyon ve bilgisayar oyunu neden zararli?
• Çocugun dil gelisimi olumsuz etkilenir
• Sosyal iletisim becerileri gelismesi önlenir
• Duygu durumunda olumsuz etkilenme olur (korku, kaygi, hirçinlik gibi)
• Beyin gelisimine olumsuz etki nedeni ile Algisal – Motor becerilerde; dikkat eksikligi, ögrenme güçlügü, okumaya isteksizlik gibi gecikme ve sorunlar gelisebilir
• Görme problemleri, durus bozukluklari, hareketsizlik ve buna bagli sismanlik sorunlari ortaya çikabilir