Kadinlarin çocuk sahibi olup olamayacaklarini veya ne zamana kadar çocuk sahibi olabileceklerini etkileyen en önemli faktör yumurtalik rezervleridir. Bazi kadinlar 40 yasindan sonra bile anne olabiliyorken, bazilari da 30'lu yaslarda menopoza girebiliyor.
Tüp Bebek Merkezi - tupbebek.com uzmanlarindan VKV Amerikan Hastanesi Kadin Hastaliklari ve Dogum Uzmani Dr. Ebru Alper kadinlarda yumurtalik rezervi ile ilgili bilgi veriyor.
Yumurtalik rezervi yumurtaliklarda follikülogenez (yumurta gelisimi) ve steroid hormon üretimi fonksiyonunu yerine getirecek folliküllerin sayi, kalite ve yeterliligini tanimlar. Yumurtalik rezervinin durumu kadinin fertilizasyon (gebe kalma) yeterliligi ile iliskilidir.
Kadin fertilitesi (dogurganligi) menopoza 10 yil kala azalmaya baslar. Bu süreç 37 yasindan itibaren menopoza kadar giderek hizlanmaktadir. Yumurtalik rezervindeki azalmanin iki önemli yönü vardir:
1. Azalma süreci kisiden kisiye göre çok degisken süreler içinde olabilmektedir. Bazi kadinlar otuzlu yaslarin baslangicinda gebe kalmada güçlük çekerken, digerleri kirkli yaslarin ortasinda hamile kalip dogum yapabilirler.
2. Yumurtalik yaslanmasinin tanisi adet düzeninin bozulmasi ya da ates basmasi, terleme gibi sikayetlere dayanilarak yapilamaz. Aslinda bu sikayetlerin ortaya çikmasindan yillar önce yumurtalik fonksiyonel yetenegini kaybetmeye baslar.
Ancak yine de adet döngünüzde kisalma, adet miktarinin azalmasi gibi degisiklikler ortaya çikarsa bu durum yumurtalik rezervinin azalmasi veya erken menopozla iliskili olabileceginden mutlaka doktorunuza basvurunuz.
Yumurtalik rezervini etkileyen faktörler:
• Sigara
• Kanser tedavisinde kullanilan ilaç ya da isin tedavisi
• Genetik (anne, teyze, kizkardeste erken menopoz)
Biyolojik yas, kronolojik yastan daha önemli!
Biyolojik yas, kronolojik yastan daha önemlidir. Özellikle yardimci üreme teknikleri ile tedaviye baslamadan önce kadinin yumurtalik rezervi hakkinda fikir sahibi olunmalidir. Yumurtalik rezervi düsük olan kadinlar genç yasta olsalar da gebelik oranlari düsmektedir.
Yumurtalik rezervinin degerlendirilmesinin çesitli metodlari vardir. Erken folliküler fazda, yani adet döngüsünün ilk yarisinda yapilan ultrasonografi ile yumurtaliklardaki antral foliküllerin sayimi, yumurtalik boyutlarinin ölçümü, hizli güvenilir ve kolay bir yöntemdir.
Bunun yaninda adetin 2/3. günü kanda bakilacak basal serum FSH ve basal estradiol degeri bize yumurtalik rezervi hakkinda bilgi verecektir. FSH ölçümü, kadinlarin infertilite tedavilerine cevabini degerlendirmede etkili, gebelik elde etme oranlariyla iyi uyum gösteren, yumurtalik rezervini dogru sekilde ortaya koyan bir testtir.
Ayni sekilde adetin 2/3. günü bakilacak estradiol degerinin 80 pg/ ml nin üzerinde saptanmasi bu olgularda over rezervinin ortaya konulmasinda çok degerlidir.
Son yillarda Anti-Müllerian Hormon (AMH), yumurtalik rezervini belirlemede giderek önem kazanmistir. AMH folliküllerdeki granülosa hücrelerinden salgilanir. Puberteyle birlikte kanda yükselmeye baslar, üreme dönemi boyunca giderek düser ve menopozda kanda eser miktarlarda bulunur. Güncel bilgilerimize göre AMH adet gününe bagimli olmaksizin ölçülebilen, yumurtalik rezervini en güvenilir sekilde ortaya koyan, standart bir testtir.