eg24

Uzun süreli olarak 1980’den beri sürdürülen bir çalismada kisilerin tükettigi antosiyanidin bakimindan zengin meyvelerin miktari arttikça algilama kaybinin azaldigi sonucuna varilmis. Dolayisiyla çagimizda giderek yaslanan toplumun en önemli saglik sorunu olarak kabul edilen bunama ve Alzheimer hastaliginin önlenmesi, en azindan gelisiminin geciktirilmesinde kirmizi renkli meyvelerin katkisi tahmin edemeyecegimiz kadar büyük. Yeditepe Üniversitesi Eczacilik Fakültesi Farmakognozi ve Fitoterapi Anabilim Dali Baskani Prof. Dr. Erdem, severek yedigimiz; çilek, kiraz, visne, siyah erik, nar, ahududu, bögürtlen ve diger meyveler antosiyanidinler bakimindan zengin kaynaklar oldugunu ancak bu meyvelerin büyük bir kisminin ilkbahar ve yaz aylarinda bulunmasi nedeniyle yil boyunca düzenli antosiyanin ihtiyacini karsilamak amaciyla kurutulmus kirmizi meyvelerden yararlanmak akilci bir yaklasim olacagini belirtiyor.

Yürütülen bilimsel ölçekte gerek deneysel ve gerekse klinik çalismalar bitkilerde bulunan polifenolik bilesiklerin insan sagligi bakimindan ne kadar önemli oldugunu açik bir sekilde ortaya koyuyor. Polifenolik bilesiklerin vücutta is ve trafik stresi, yasam sekli, beslenme aliskanliklari gibi çesitli olumsuz etkenlere karsi koruyucu etkileri degisen derecelerde antioksidan etkileri ile açiklaniyor. Bu konuda giderek yayginlasan toplum bilinci ile insanlar artik doganin bizlere farkli sekillerde sundugu bu kaynaklardan mümkün oldugunca siklikla yararlanmaya çalisiliyor. Yesil çayda bulunan katesinler, elmada bulunan kersetin gibi flavonoitler ve digerleri. Polifenolik bilesikler arasinda bir baska önemli grup ise çiçeklere ve özellikle meyvelere açiktan koyuya farkli kirmizi renklerini veren antosiyanidinlerdir. Severek yedigimiz; çilek, kiraz, visne, siyah erik, nar, ahududu, bögürtlen ve diger meyveler antosiyanidinler bakimindan zengin kaynaklardir. Ancak bu meyvelerin büyük bir kisminin ilkbahar ve yaz aylarinda bulunmasi nedeniyle yil boyunca düzenli antosiyanin ihtiyacini karsilamak amaciyla kurutulmus kirmizi meyvelerden yararlanmak akilci bir yaklasim olarak görülmektedir. Antositanidinlerin suda çözünme özellikleri nedeniyle kurutulmus kirmizi renkli meyvelerin bitki çayi halinde kullanilmasi bazi ilave avantajlari tasimaktadir. Antosiyanidinler bakimindan zengin olmasina karsilik gida olarak tüketilemeyen bazi bitki kisimlarindan da bitki çaylari içerisinde yararlanilabilmektedir. Mesela, bitki çaylarinda yer alan karabamya çiçeklerinin kirmizi renkli çanak yapraklari ya da mürver bitkisinin siyahimsi renkte meyveleri besin olarak kullanilmayan ancak antosiyanidinler bakimindan zengin kaynaklardir.

Yapisi ne olursa olsun meyve ve sebzelerde ya da diger bitkilerde bulunan polifenolik bilesiklerin ortak özelligi antioksidan etkileridir. Bu etkilerine bagli olarak kalp ve damar hastaliklari (yüksek tansiyon, yüksek kolesterol, kalp ritm bozukluklari), çesitli tip kanserler, karaciger hasari, hafiza zayiflamasi gibi önemli saglik sorunlarinin önlenmesi bakimindan polifenolik bilesiklerce zengin diyetlerin uygulanmasinin yararlari klinik ve saha çalismalarinin bulgulari ile de desteklenmektedir. Ancak farkli kimyasal yapilarda polifenolik bilesiklerin antioksidan etkileri de farklilik göstermektedir. Bu nedenle mümkün oldugunca farkli kaynaklarda bulunan polifenolik bilesiklerin tüketilmesi daha genis bir etkinlik saglayabilecektir.