eg24

Karnin sag üst tarafinda, sirta ve omuza vuran safra kesesi agrisinin kalp krizi belirtileriyle karistirilabildigini belirten Anadolu Saglik Merkezi Genel Cerrahi Uzmani Doç. Dr. Tugrul Tansug, bu agrinin özellikle agir yagli yemeklerin ardindan çok daha siddetli yasanmasi durumunda safra kesesi taslarindan süphelenilmesi gerektigini ifade ediyor.

Safra kesesi denildiginde ilk olarak akla gelen safra kesesi taslari hakkinda bilgi veren Anadolu Saglik Merkezi Genel Cerrahi Uzmani Doç. Dr. Tugrul Tansug, hastaligin belirtileri, tani ve tedavi yollari ile ilgili merak edilenleri anlatiyor.

Safra kesesi her ne kadar karacigerin komsulugunda, safranin depolandigi bir organ olsa da anatomik olarak karacigerin bir parçasi olarak tanimlanir. Gün içinde karacigerde yapilan yaklasik 700 ml safra, ortak karaciger kanalina bosalir. Safranin içeriginde karacigerden süzülen atiklar ve sindirim için gerekli enzimler yer alir. Safranin bilesimi, kisinin beslenme sekline göre degisiklik gösterse de temel olarak ayni ögelerden olusur.

Safra kanalinin onikiparmak bagirsagina baglandigi uçta, etrafinda büzme kasi olan bir meme bulunur. Sindirim sisteminin istirahat ettigi zamanlarda yani açken büzme kasi kapali durur. Böylece karacigerden gelen safra, dogrudan bagirsaga akmaz ve safra kesesinde depolanir. Özellikle yagli bir yemek yenildiginde bu meme açilir, safra kesesi büzülür ve içindeki safranin onikiparmak bagirsagina bosalmasi saglanir. Böylece safra gidalarla daha iyi karisir ve içerigindeki sindirim enzimlerinden yararlanilir.

Taslarin olusumu:

Safranin içinde aski halinde bulunan maddelerin oranlarinda bir bozulma oldugunda çökme ortaya çiktigini belirten Genel Cerrahi Uzmani Doç. Dr. Tugrul Tansug, en sik kolesterol çökmeleri görüldügünü ancak nadiren kan yikiminin oldugu bazi kan hastaliklarinda, bilirubin taslarinin da olusabildigini ifade ediyor. Kristaller halinde olusan çökeltilerin zamanla birleserek küçük parçaciklar haline gelince de “safra çamuru” olarak tanimlanan birikim olusturdugunu belirten Doç. Dr. Tugrul Tansug, bazen de 3-5 cm’ye kadar büyümüs taslar görülebildigini söylüyor. Doç. Dr. Tansug, çok küçük parçaciklar safra ile birlikte onikiparmak bagirsagina geçebilirken, safra kesesinde veya kanalda kalan ve giderek büyüyen taslarin kanali tikayabildigini vurguluyor.

• Safra kesesi iltihabi (kolesitit): Safra kesesi kanalindan daha büyük olan bir tas kanali tikadiginda, kesenin içindeki safra bosalamadigi için safra kesesi siser ve enfeksiyon için uygun bir ortam olusturur. Bu durum “safra kesesi iltihabi” (akut kolesitit) olarak adlandirilir.

• Tikanma sariligi: Kanal içindeki taslar, onikiparmak bagirsagi ile baglanti yerindeki memenin tikanmasi sonucu kanalda tikanmaya ve sismeye neden olabilir. Bunun sonucunda safra kesesi siser, karaciger içindeki safra yollarinda da basinç artar. Karaciger kani iyi süzemez ve kandaki bilirubin maddesi yükselerek, “tikanma sariligi” adi verilen hastalik ortaya çikar.

• Akut pankreatit: Ayrica bu küçük taslar pankreas kanalinin tikanmasina da yol açarak pankreasin iltihaplanip, sismesiyle seyreden “akut pankreatit”e neden olur.

Safra taslarina 40 yasindan sonra daha sik rastlandigini belirten Doç. Dr. Tugrul Tansug, dogurganliga ve östrojen hormonuna bagli olarak, kadinlarda daha fazla görüldügünü ifade ediyor.

Belirtiler:

Safra kesesi tasinda, karnin sag üst tarafinda, sirta ve omuza vuran bir agri oldugunu bu agrinin kalp krizi belirtileriyle karistirilabildigini belirten Doç. Dr. Tugrul Tansug, bu agrinin özellikle agir yagli yemeklerin ardindan çok daha siddetli yasandigini, çünkü yagli yemeklerin sindirimi için safranin içindeki maddelere daha fazla gereksinim duyuldugunu belirtiyor. Bazen küçük taslarin keseden düserken “safra yollari koligi” ortaya çiktigini ve sanci yaptigini belirten Doç. Dr. Tansug, “hastada üsüme, titreme ve ates varsa, bu durum safra kanallarinda iltihap (kolanjit) olduguna isaret eder, akut pankreatitte ise belirtiler daha siddetli görülüyor” diyor.

Tani ve tedaviler:

Safra kesesi hastaliklarina tani koymada, en sik ultrasonografiden yararlanildigini belirten Doç. Dr. Tugrul Tansug, ultrasonografi incelemesi sirasinda sabah açliginin gerektiginin altini çiziyor. Cerrahi tedavide safra kesesi taslarinin alinip kesenin yerinde birakilmasi gibi bir yöntem bulunmadigini, taslarla birlikte organin tamaminin alinmasi gerektigini ifade eden Genel Cerrahi Uzmani Doç. Dr. Tansug, hiçbir belirti vermeyen, tesadüfen saptanan taslarda ise izlem yolunun tercih edilebildigini belirtiyor. Doç. Dr. Tansug, uygulanan cerrahi yöntemleri ise söyle açikliyor:

“Safra kesesinin alinmasi gereken durumlarda laparoskopik kolesistektomi uygulaniyor; safra kesesi karin duvarinda yapilan 3 veya 4 küçük kesiden yapilan kapali ameliyatla aliniyor. Laparoskopik kolesistektomi karina yalnizca göbek deliginden girilerek tek kesiden de yapilabiliyor. Tek kesi sayesinde hastanin karin solunumu sirasinda çok daha az agri oluyor, iyilesme hizlaniyor ve iz kalmiyor. Laparoskopik kolesistektomiden sonra hasta ayni gün ayaga kalkabiliyor ve bir gün sonra taburcu edilebiliyor.”