DÜnya diyabet gÜnÜ

[eg24]

Diyabet yasam boyu sürecek olan ciddi bir metabolizma bozuklugu durumudur. Metabolizma, vücudumuzun alinan yiyecekleri, büyüme ve enerji için kullanmasi anlamina gelir. Diyabet tedavi edilmedigi takdirde, vücudun hemen hemen bütün organlarini etkileyen komplikasyonlar gelisebilmektedir. Kontrol altinda olmayan diyabet, körlüge, kalp ve damar hastaliklarina, inmeye (felç), böbrek yetmezligi ve sinir sisteminde harabiyete yol açmaktadir. Gebelik süresince diyabeti kontrol altinda olmayan annelerin çocuklarinda dogumsal bazukluklarin görülme riski çok daha fazladir.

Hemen herkes diyabeti (Seker Hastaligi) olan birini tanir. Türkiye’de yaklasik 7 milyon diyabet hastasi --nüfusun %7-9’u-- oldugu tahmin edilmektedir. Bunlarin 1,5 milyonu diyabet hastasi olduklarini bilmemekteler.

Diyabeti düsündürecek olan baslica sikayetler:

. tuvalete sik çikma
. agiz kurulugu
. hizli kilo kaybetme
. halsizlik ve çabuk yorulma

Ne yazik ki hastalarin çogu kendilerinde bir bozukluk oldugunun farkinda degildir. Ancak organ fonksyonlarinda bozulma gelistiginde, yani diyabetin ileri safhalarinda tani konulabilmektedir. 25 yasindan itibaren düzenli açlik kan sekeri tetkikleri yapilmalidir.

Kaç tür Diyabet var?

• Tip 1 Diyabet. Bu tipte diyabeti olan insanlar her gün insülin almak zorundadirlar. Bu tip diyabet eskiden “Juvenil Diyabet” veya “Insüline Bagimli Diabetes Mellitus” olarak adlandirilirdi.
• Tip 2 Diyabet. Bu tip diyabet, siklikla, yediginiz yiyecekler ve düzenli fizik aktivite ile kontrol altina alinabilir. Bazi kisilerin, ayni zamanda, diyabet haplari veya insülin kullanmalari gerekebilir. Bu tip diyabet eskiden “Eriskin Çagi Diyabeti” veya “Insüline Bagimli Olmayan Diabetes Mellitus” olarak adlandirilirdi.
• Gestasyonel Diyabet. Gebelikte ortaya çikan diyabet türüdür.


Çok sayida kisi diyabeti oldugunun farkinda degil!

Diyabet tanisini erken koymak ve tedavisine erken baslamak, daha sonra gelisecek saglik problemlerini önleyebilir. Bazi insanlar, digerlerine göre, diyabet açisindan daha fazla risk altindadirlar.

Diyabet için risk faktörleri:
• 45 yasinin üstünde olmak
• Fazla kilolu olmak
• Diyabeti olan yakin bir aile ferdinin olmasi (anne, baba veya kardesler gibi)
• Daha önceki hamilelik esnasinda diyabet gelismis olmasi




Diyabet Nasil Tedavi edilir?

Diyabet yasam boyu süren kronik bir hastaliktir. Tedavide amaç hastanin kendini daha iyi hissetmesini saglamanin ötesinde, diyabet nedeniyle gelisebilen komplikasyonlarin (kalp krizi, felç, böbrek yetmezligi, göz problemleri, sinir hasari ve iyilesmeyen yaralar gibi) önlenmesidir. Diyabet komplikasyonlarinin önlenmesi vede gelisen komplikasyonlarin etkin bir sekilde tedavisi, diyabet konusunda uzmanlasmis saglik hizmetlilerinin hastalari gerekli bilgi ile donatmasi ve tedavilerini monitörize etmesiyle mümkündür. Diyabet bakimi bir takim isidir. Takim merkezinde hasta, ona yardimci olmak üzere bir diyabet uzmani Endokrinolog, diyabet hemsiresi ve diyetisyenden kurulu olmalidir. Gerektiginde hastalarin göz, kalp, böbrek veya ayak problemleri için ilgili bölümlerle tedavilerinin koordine edilmesi gerekmektedir.

Diyabet tedavisinin bir numarali amaci yüksek kan sekeri seviyelerini kontrol altina almaktir. Bunu saglayacak çesitli yöntemler vardir. Bunlar:

• Saglikli besinler yemek
• Düzenli egzersiz yapmak
• Gerekli olmasi halinde agizdan ilaçlar veya insulin kullanmaniz
• Kan sekeri ölçümleri yapmaniz

Hemoglobin A1c Testi (HbA1c): Hemoglobin A1c testi laboratuvarda yapilir. Geçen 2-3 ay içerisinde diyabetinizin ne kadar iyi kontrol edilmis oldugunu ölçer. Düzenli araliklarla yapilmasi gerekir.

Diyabet komplikasyonlarinda korunabilmek için sadece sekeri kontrol altinda tutmak yeterli degildir. Metabolik bir hastalik olarak diyabette damar hasari yapabilecek faktörlerin hepsinin kontrol altina alinmasi gerekir. Bunun için yasam tarzi ve beslenme aliskanliklari üzerinde yapilacak degisikliklerin yeterli olmadigi durumlarda ilaçlar kullanilir (tansyon ilaçlari, kolesterol düsürücü ilaçlar, aspirin gibi). Düzenli araliklarla vücudumuzda bazi parametrlerin izlenip tedavi planin gözden geçirilerek kullanmakta oldugumuz ilaçlar yeterlimidir, doz arttirilmali mi, azaltilabilir mi, yeni bir ilaca veya ilaç degisikligine ihtiyaç var mi, ilaçlari kullanmaktan kaynaklanan istenmeyen bir durum (yan etki) oluyor mu, ilaçlari kullanmaya engel olabilecek yeni bir durum gelismis mi, diye degerlendirmek gereklidir.

Diyabet tedavisinde ve takibinde düzenli izlenen parametreler ve hedeflenen kontrol degerleri:
Parametre Hedef Deger

HbA1c 6.5 altinda (Diyabetik olmayanlarda normal deger 4.0 – 6.0 arasidir)
LDL 100 mg/dL altinda
HDL 45 mg/dL üzerinde
Trigliserit 150 mg/dL altinda
Kan Basinci 130/85 mmHg altinda